CvO/BEM/21012: Oproep om ook de nieuwe feiten over de verspreiding van infill mee te wegen

Brief IENW/BSK-2021/11355 aan de Tweede Kamer van 25-1-2021

RecyBEM heeft op 7-5-2021 een reactie hierop aan Staatssecretaris Van Veldhoven gestuurd waarin zorgen geuit worden over het signaal dat zij in januari 2021 aan de Tweede Kamer heeft afgegeven en de doorwerking ervan in de marktsituatie voor de recycling van autobanden waarbij het signaal niet is en was gebaseerd op de laatste feiten. Ook BSNC heeft op de betreffende brief van de Stas gereageerd. 

RecyBEM schrijft in de reactie:

Hare Excellentie
Mevrouw S. van Veldhoven
Postbus 20901
2500 EX Den Haag

Den Haag, 7-5-2021

Onze ref. : CvO/FH/BEM/21012
Onderwerp : Reactie op uw brief ENW/BSK-2021/11355 aan de Tweede Kamer van 25-1-2021

Hooggeachte mevrouw Van Veldhoven,

Op 25 januari jl. heeft u, mede namens de minister voor Medische Zorg en Sport, een rapport over verduurzaming van kunstgras aangeboden aan de Tweede Kamer. In de brief met uw kenmerk IENW/BSK-2021/11355 schrijft u dat u in principe positief bent over een Europees verbod op synthetische infill-materialen voor nieuwe kunstgrasvelden, met inachtneming van een redelijke overgangstermijn. RecyBEM B.V. wil hier graag op reageren. Wij zijn teleurgesteld dat u zich in dit stadium al uitspreekt over een Europees verbod op synthetische infill-materialen voor nieuwe kunstgrasvelden. U baseert uw reactie op het rapport, zonder de laatste feiten mee te nemen in uw afweging. Uw reactie is daarmee overhaast en onvolledig. Het European Chemicals (ECHA) Committee for Risk Assessment (RAC) heeft zich namelijk opnieuw verdiept in de feiten. Dit was naar aanleiding van recent onderzoek waaruit steeds duidelijker naar voren komt dat voor velden waar de zorgplicht naar behoren wordt toegepast nauwelijks sprake is van verspreiding van infill buiten het veld (bijlage 1).

Wij maken ons zorgen over het signaal dat u afgeeft en de doorwerking ervan in de marktsituatie voor de recycling van autobanden waarbij het signaal niet is en was gebaseerd op de laatste feiten. Dit kan leiden tot onrust en het stagneren van de afzetmogelijkheden voor rubbergranulaat. Dit is een hoogwaardig en duurzaam product door mechanische recycling. Deze vorm van recycling is tot op heden door uw ministerie gestimuleerd en onderdeel van de doelstellingen in het Besluit beheer autobanden.

Beoordeel de feiten over verspreiding van infill opnieuw - mét de laatste informatie

Wij vragen u dit omdat voor het beoordelen van de verspreiding veel te lang is uitgegaan van de massabalans van de infill op een veld. Er werd jarenlang uitgegaan van de aanname dat per veld jaarlijks zo'n 500 kg granulaat buiten de lijnen zou verdwijnen. Dat is een flinke misrekening, op basis van onjuiste aannames. De aannames hebben hun oorsprong in de stand van zaken van zo'n tien jaar geleden. De schattingen over verspreiding daterend uit die tijd, zijn gebaseerd op beperkte gegevens en golden destijds als 'worst case scenario'. Daarbij heeft de publieke opinie de aandacht vooral gevestigd op de velden waar het beheer niet op orde was. Dit geeft een vertekend beeld van de praktijk. Weeg daarbij mee dat sportveldbeheerders afgelopen jaren veel geïnvesteerd hebben in maatregelen om de verspreiding tegen te gaan. Waar nu nog infill buiten het veld komt door meesleep van schoenen of kleding is sprake van lokale zichtbare verspreiding die eenvoudig opgeruimd kan worden, bijvoorbeeld door regelmatig vegen.

Door het voortschrijden van de inzichten en het toepassen van beter veldbeheer is het verlies eerder tussen nul en vijftig kilo per jaar. Dat blijkt uit recente studies gebaseerd op de praktijk en niet alleen op schattingen naar aanleiding van theoretische studies. Deze recente studies zijn echter niet meegenomen in het rapport waar u zich op baseert.De Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) heeft afgelopen jaar in een reactie aan ECHA (bijlage 2) nogmaals aangegeven dat het verplicht stellen van maatregelen een verstandige optie is om verspreiding te voorkomen. Het voorbeeld van goed beheer van de gemeente Utrecht laat zien dat streven naar een nulemissie haalbaar is. Uit onze informatie blijkt dat er veel meer gemeenten inmiddels maatregelen hebben genomen en nog scherper toezicht zijn gaan houden. Er zijn praktische plannen gemaakt om de maatregelen op een hoog niveau te brengen. In 2020 vroeg RecyBEM aan sportverenigingen of zij over voldoende budget beschikken voor het nemen van maatregelen. Een vereniging gaf aan onze ondersteuning te kunnen gebruiken. Uit onze verkenning, contacten met diverse gemeenten en met de aanbieders van kantplanksystemen blijkt dat naar schatting 35 procent van de kunstgrasvelden al voorzien is van alle maatregelen en dat nieuwe velden eigenlijk standaard worden uitgerust met maatregelen tegen verspreiding. De verwachting op grond van deze verkenning is dat eind 2022 het merendeel van de kunstgrasvelden volledig uitgerust zal zijn met maatregelen. Inmiddels is er extra aandacht voor goed beheer en voor de invulling van de zorgplicht bij alle betrokkenen. Er zijn actuele zorgplichtdocumenten voor Nederland en er is een Europese richtlijn van de branche voor doeltreffend beheer.

Wij begrijpen dat er bezorgdheid is over de verspreiding van infill. Wij delen die en schenken al vanaf 2008 aandacht aan het zorgvuldig toepassen van rubbergranulaat op kunstgrasvelden (bijlage 3).

Weeg mee dat toepassen van SBR-infill een circulair proces betreft

Autobanden zijn hoogtechnologische en complexe kwaliteitsproducten die aan strikte normen voldoen om aan alle mobiliteits- en veiligheidseisen invulling te geven. Dat geldt ook voor de grondstoffen in de band, waarvoor wordt voldaan aan de REACH-wetgeving. Dat biedt mogelijkheden voor hergebruik en recycling van de grondstoffen. Het rubber is bijvoorbeeld uitstekend geschikt gebleken voor de toepassing als infill op kunstgrasvelden. SBR-infill geeft kunstgrasvelden vergelijkbare eigenschappen als natuurgras met extra voordelen als bespeelbaarheid door het jaar heen en lagere aanleg- en beheerkosten. Bijkomend voordeel is dat SBR-infill primaire grondstoffen vervangt en zo bijdraagt aan een sterke beperking van CO2-emissies. Hergebruik is meerdere malen mogelijk en ook daarna is chemische recycling nog een optie. Wij vragen ons dan ook sterk af hoe u tot de conclusie komt dat deze circulaire toepassing van autobanden in uw ogen niet past "bij de transitie naar een circulaire economie."

Dat u aangeeft op termijn positief te staan tegenover een verbod van het gebruik van infill zal het gebruik van primaire kunststoffen doen toenemen en de CO2-uitstoot verhogen. Dit is naar onze mening een verkeerd signaal, al helemaal aangezien het is gebaseerd op onvolledige informatie. Natuurlijk vraagt toepassing van secundaire materialen om zorgplicht en alertheid. Deze gedragsverandering is bij veel stakeholders waarneembaar. Zonder vertrouwen in gedragsverandering zal een circulaire economie nauwelijks realiseerbaar zijn. Echter, sportveldbeheerders nonchalant noemen, zoals in het bij uw brief gevoegde rapport, is naar onze mening niet de manier om hiermee om te gaan. Professionele beheerders zijn uitstekend in staat om verspreiding van infill te elimineren en daarbij hun bijdrage te leveren aan het binnen bereik brengen van klimaatdoelen.

Met deze reactie verwachten wij nogmaals op een constructieve wijze met uw ministerie van gedachten te kunnen wisselen voordat u uw voornemen over het uiteindelijke restrictievoorstel aan de Tweede Kamer overbrengt. Als organisatie ter uitvoering van uw beleid ten aanzien van het beheer van autobanden uit de vervangingsmarkt in de afvalfase zamelen wij al vanaf 2004 de afgedankte autobanden in en stimuleren recycling. Wij hebben zicht op innovaties en voeren onderzoek uit gericht op duurzaamheid. Wij zijn dan ook verbaasd dat het inventariserende en weinig diepgaande onderzoek naar de kunstgrasvelden van de toekomst fungeert als opstap voor een zeer vergaand besluit over toepassing van synthetische infill. Daarom ons dringende verzoek om alle feiten nog eens op een rij te zetten.

U mag zich bij afwegingen waar het gaat om grondstoffenbeheer en een bijdrage aan de klimaatproblematiek niet laten leiden door verouderd onderzoek naar worst case situaties of door verondersteld nonchalant beheer door professionele beheerders. U mag het leveren van een bijdrage aan mondiale uitdagingen niet laten blokkeren door lokale problemen. Door non-infill te stimuleren kiest u voor meer input van primaire grondstoffen. De toepassing hiervan is nog nauwelijks getest, de recycling moet nog aangetoond worden en de verspreiding van de microplastics afkomstig van de slijtende mat zijn niet beheersbaar.

Verbod op infill zal marktsituatie recycling verder onder druk zetten

Wij staan altijd open voor nader onderzoek vanwege het belang dat wij hechten aan een verantwoord circulair product. In dat kader ondersteunt RecyBEM diverse projecten (bijlage 2 en 4). Er is inmiddels contact met Rijkswaterstaat in het kader van het project 'Meer en beter recyclen'. Een marktsituatie met een stagnerende vraag naar infill zal de inzet van een operationeel alternatief voor een hoogwaardige toepassing van rubbergranulaat noodzakelijk maken. Dit alternatief is nu niet beschikbaar.

RecyBEM werkt graag mee aan het realiseren van echte doorbraken op dit terrein zoals devulkanisatie. Dit staat nog in de kinderschoenen en helaas is hierin een stap voorwaarts in het 'Mooier-project' door de overheid niet ondersteund. Dit laat maar eens zien hoe ingewikkeld de overstap naar de door ons zo gewenste circulaire economie is. En dat terwijl chemische recycling uitstekend in de circulaire economie zou passen na toepassingen op basis van mechanische recycling zoals SBR-infill op kunstgrasvelden. Zo wordt eerst de levensduur van eigenschappen van grondstoffen verlengd wat grondstoffen bespaart en daarna kunnen grondstoffen alsnog worden teruggewonnen om terug te brengen in producten. Als er dan alsnog een Europees besluit valt om het gebruik van synthetische infill-soorten te verbieden dan zou vanuit dit perspectief een langere overgangstermijn zinvol zijn. Ook VSG heeft aandacht voor een langere overgangstermijn gevraagd. Een langere termijn biedt tevens de kans om te monitoren of velden met maatregelen tegen verspreiding niet alsnog meer voordelen bieden dan non-infill velden.

Wij nemen alle opties graag mee in het overleg met uw ministerie, omdat we streven naar breed gedragen oplossingen. Tegelijkertijd hechten we ook aan een zorgvuldige besluitvorming, waarbij geen overhaaste beslissingen worden genomen.

Wij hopen u met deze brief eerlijk en volledig te hebben geïnformeerd en staan graag klaar om u van aanvullende informatie te voorzien wanneer gewenst. We nodigen u graag uit voor een gesprek om de inhoud van de brief toe te lichten. 

Mocht u vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met ondergetekende [Red.: telefoonnummer is ten behoeve van deze publicatie verwijderd].

Hoogachtend,

C. van Oostenrijk, Bestuurder van de Band&Milieu-organisatie, directeur van de collectieve uitvoeringsorganisatie RecyBEM B.V. Voorzitter van de Nederlandse Verenging van Rubberfabrikanten, afdeling autobanden, vertegenwoordiger van de ETRMA in Nederland.

Bijlagen:
1. Overzicht van de vergeten punten in het RAC onderzoek
a. ETRMA views on the restriction on intentionally added microplastics, Brussels 25 March 2021 (pdf);
b. ETRMA-EURIC-ESTC: Views on microplastic restriction, presentation at the meeting with DG ENV en DG GROW, 15 April 2021 (pdf);
c. RecyBEM's contribution to the RAC/SEAC Opinion on an Annex XV dossier proposing restrictions on intentionally added microplastics, Den Haag, 31 August 2020 (pdf);
d. Ecoloop studie van ESTC: online via https://www.estc.info/publications/the-effectiveness-of-risk-management-...

2. Reactie Vereniging Sport en Gemeenten, public consultation microplastics, ECHA-SEAC; https://sportengemeenten.nl/dossiers/dossier-kunstgras-en-milieu/

3. Overzicht van onderzoeken naar de milieuaspecten van het gebruik van rubbergranulaat van voertuigbanden op kunstgrasvelden:
a. RecyBEM: Overzicht onderzoeken waarbij RecyBEM betrokken is geweest 2021 (pdf);
b. Lotgevallen van gerecycled bandengranulaat voor kunstgras; Anja J. Verschoor, Alex van Gelderen en Ulbert Hofstra; https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/s12302-021-00459-1

4. Overzicht van innovatieonderzoek: https://www.recybem.nl/nl/mediatheek/nieuwsbrieven/BEMcircledecember2020